تومور مغزی خوش خیم و همه چیز در مورد آن

سلول های مغزی برای ایجاد هماهنگی و کنترل فعالیت ها میان تمامی اجزای بدن، دائما در حالت رشد و تکثیر می باشد. این سلول ها تا آخر عمر به صورت کاملا منظم و یکنواخت در حال تولید شدن و از بین رفتن هستند؛ ولی گاهی این فرآیند دچار اختلال می شود و مرگ سلول ها با اختلال همراه می شود به این صورت که به جای اینکه سلولی نابود شود و سلول جدیدی تولید شود؛ سلول های قدیمی در سر جای خود باقی می مانند و به همراه سلول های جدید توده های بزرگی در مغز تشکیل می دهند که در اصلاح به این نوع توده، تومور مغزی می گویند. تومور مغزی دارای انواع مختلفی است که برخی از آنها خوش خیم هستند و برخی دیگر بدخیم، خوش خیم بودن و بد خیم بودن یک تومور بستگی به ماهیت و سرعت رشد آن دارد؛ به این صورت که تومورهای مغزی بدخیم سرعت رشد بالایی دارند و در صورت درمان نشدن امکان انتشار به دیگر نقاط بدن را دارند. اما خبر خوبی که بسیار افراد مبتلا به تومورهای مغزی خوش خیم را بسیار خوشحال می کند؛ ویژگی تهاجمی نبودن تومور مغزی خوش خیم است اینگونه تومورها قدرت انتشار و رشد بسیار پایینی دارند از این رو علائم خفیف تر و درمان ساده تری خواهند داشت.

 

تومور مغزی خوش خیم چیست؟

تومور مغزی خوش خیم، توده های اضافی در مغز هستند که قدرت حمله به بافت های اطراف مغز را ندارند و عموما در محلی که تشکیل شده اند باقی می مانند؛ اما با این وجود ممکن است با گذشت زمان بسیار بزرگ شوند. تومور مغزی خوش خیم عموما از سلول ها و بافت مغز تشکیل می شوند از این رو جزو تومورهای اولیه مغز محسوب می شوند. در حالت عادی و در افراد سالم سلول های مغز تحت کنترل است و بدن طی فرآیندی به نام تقسیم سلولی، رشد و تکثیر سلول ها را کنترل می کند اما در شرایطی که به آن تومور می گویند. سلول های مرده بر سر جای خود باقی می مانند؛ در صورتی که این سلول های غیرطبیعی از خود بافت مغز تشکیل شود؛ تومور اولیه و در حالی که تومور از سایر نقاط بدن به بافت مغز هجوم بیاورد به این نوع تومور، تومور ثانویه یا متاستاز می گویند.

اگر به تعریف تومورهای مغزی خوش خیم و بدخیم توجه نماید راحتتر این موضوع را درک می کنید که چرا تومورهای مغزی ثانویه یا متاستاز جزو تومورهای بدخیم محسوب می شوند؛ زیرا اینگونه تومورها امکان انتشار و تهاجم بالایی دارند و همان طور که به بافت مغز هجوم آورده اند میتواند به تمامی مغز نیز انتشار بیابند. خوشبختانه چنین ویژگی در تومورهای مغزی اولیه بسیار کمتر است و تعداد محدودی از تومورهای اولیه جزو تومورهای بدخیم می باشند و عموما تومورهای مغزی اولیه چون از خود بافت مغز تشکیل می شوند از این رو قدرت تهاجم کمتری دارند؛ از این رو جزو تومورهای مغزی خوش خیم محسوب می شوند. البته به طور قطع نمی توان گفت تومورهای اولیه، خوش خیم هستند و همیشه استثناتی وجود دارد و یکسری از تومورهای اولیه هستند که بسیار بدخیم هستند. از مهم ترین ویژگی تومور مغزی خوش خیم می توان به رشد کندتر نسبت به تومور مغزی خوش خیم و تهاجمی نبودن تومور مغزی خوش خیم اشاره کرد.

شایع ترین علائم تومور مغزی خوش خیم

تومور مغزی، بیماری مغزی خطرناکی است که ممکن است علائم جسمی، روح و روانی شدیدی را ایجاد کند که این علائم بسته به نوع تومور (از نظر خوش خیم و بدخیم بودن)، محل قرارگیری تومور در مغز و زمانی که علائم تومور ظاهر می شود متفاوت است. با اینکه تومور مغزی خوش خیم علائم خفیف تری نسبت به تومور مغزی بدخیم ایجاد می نماید اما با این وجود دردهای غیرقابل تحملی را برای بیمار بوجود می آورد که نیاز به اقدام سریع و مراجعه سریع هنگام به جراح مغز و اعصاب دارد. تفاوت علائم تومور مغزی خوش خیم با بدخیم در شدت علائم است. شاید فردی که به تومور خوش خیم مبتلا است علائم بیماریش همچون فردی باشد که به تومور مغزی بدخیم مبتلا است اما شدت آن در افراد خوش خیم کمتر است از این رو از شایع ترین علائم تومور مغزی خوش خیم می توان به:

• سردردهای شدید و غیر قابل تحمل
• حملات تشنجی
• بروز اختلالات شخصیتی نوسانات خلقی
• دو بینی و اختلالات بینایی
• سفتی و خشکی شدید در یک طرف بدن
• اختلال در حفظ تعادل
• حالت تهوع و استفراغ
• اختلال در تمرکز
• اختلال در برقراری ارتباط

• احساس بی نظمی و سردرگمی شدید
• ضعف عضلانی شدید

اشاره کرد. در برخی تومورهای خوش خیم همچون تومور هیپوفیز، ممکن است بیمار به اختلالات هورمونی نظیر موارد زیر مبتلا شود:

• اختلال در روند قاعدگی و یائسگی
• اختلال در رشد
• اختلال در عملکرد جنسی
• افزایش یا کاهش ناخواسته وزن

درمان تومور مغزی خوش خیم چیست؟

درمان تومور مغزی نیز بسته به شدت تومور، محل قرار گیری تومور و سلامت عمومی بیمار متفاوت است. اما به طور کلی برای درمان تومور از سه روش جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می شود. از روش جراحی تومورهای مغزی زمانی برای مقابله با تومور استفاده می شود که تومور در جایی قرار بگیرد که قابل دسترس باشد، در این صورت جراح مغز و اعصاب از یکی از روش های جراحی مغز و جراحی تومور مغزی برای از بین بردن تومور استفاده می نماید. (در بخش بعدی مقاله به طور مفصل درباره انواع روش های جراحی تومور مغزی خوش خیم پرداخته ایم).

اما در برخی مواقع تومور مغزی خوش خیم در محلی از مغز قرار گرفته است که دستکاری کردن آن محل و انجام عمل جراحی در آن ناحیه بسیار سخت است. در این صورت از روش جراحی نمیتوان برای درمان تومور استفاده نمود زیرا ممکن است در حین جراحی صدمات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. در این حالت تنها راه حل برای از بین بردن تومور مغزی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. البته در صورتی که جراحی مشکلی برای بیمار ایجاد نکند خیلی کم از روش پرتودرمانی برای درمان تومور مغزی خوش خیم استفاده می شود.

بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:

جراح مغز و اعصاب

در روش پرتودرمانی، برای از بین بردن توده های اضافی از مغز، از پرتوهای پرانرژی همچون اشعه ایکس برای از بین بردن تومور استفاده نمی شود. البته پرتودرمانی ممکن است عوارضی جانبی همچون حالت تهوع و استفراغ، خستگی، بیماری پوستی و ریزش مو را برای بیمار به همراه داشته باشد. عموما برای افراد مبتلا به تومور مغزی بدخیم، پس از انجام عمل جراحی بیمار باید تحت شیمی درمانی قرار بگیرد تا تومورها به کامل نابود شود. اما در افراد مبتلا به تومور مغزی خوش خیم تنها جراحی برای درمان تومور کافی می باشد و نیازی به گذراندن دورهای شیمی درمانی نیست اما در صورتی که نتوان از روش جراحی برای درمان تومورمغزی خوش خیم استفاده نمود در این صورت ممکن است جراح مغز، روش شیمی درمانی پیشنهاد دهد. در روش شیمی درمانی از داروهای خوراکی یا تزریقی برای از بین بردن سلول های تومور استفاده میشود.

جراحی تومور مغزی خوش خیم

جراحی یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش درمان تومورمغزی خوش خیم است که اغلب افراد مبتلا به تومور مغزی تنها پس از انجام یکبار عمل جراحی به بهبودی کامل دست می یابند. جراحی تومور مغزی دارای انواع مختلفی است که برحسب نوع تومور، اندازه تومور و محل قرارگیری تومور، نوع عمل جراحی متفاوت است. از پرکاربردترین روش های جراحی تومور مغزی خوش خیم شامل:

جراحی آندوسکوپی جمجمه

از آنجایی که تومورهای مغزی خوش خیم از شدت و اندازه کمتری نسبت به تومورهای بدخیم دارند از این رو عموما برای درمان چنین اختلالاتی از روش جراحی کم تهاجمی همچون جراحی آندوسکوپی استفاده می شود. آندوسکوپ وسیله ای نرم و انعطاف پذیر است که جراح مغز و اعصاب برای از بین بردن تومور چنین وسیله ای که بر سر آن دوربینی قرار دارد به درون مغز می فرستد. مزیتی که چنین روش جراحی نسبت به دیگر روش ها دارد این است که در این روش برای دستیابی به تومور نیازی به ایجاد شکافی در جمجمه نیست و دستگاه آندوسکوپ را میتوان از طریق بینی یا سینوس به طرف مغز فرستاد. عموما از روش جراحی آندوسکوپی، برای نابودی تومورهای مغزی موجود در ناحیه قاعده جمجمه استفاده می شود. در ناحیه قاعده جمجمه بخش های زیادی از عروق مغزی و رگهای خونی مهم قرار دارد از این رو درصورتی که این ناحیه از مغز تحت فشار و آسیب قرار بگیرد ممکن است زندگی بیمار به خطر بیفتد. به کمک جراحی آندوسکوپی تومور میتوان از بروز چنین خطراتی پیشگیری کرد و خطرات جراحی را به حداقل رساند.

جدیدترین مقالات:

جراح ستون فقرات

جراحی کرانیوتومی تومور مغزی خوش خیم

همه تومورهای مغزی خوش خیم را نمی توان به کمک جراحی کم تهاجمی و آندوسکوپی درمان کرد؛ زیرا برخی تومورها در بخش هایی از مغز قرار دارد که دسترسی به این نقاط با آندوسکوپ غیر ممکن است از این رو جراح مغز و اعصاب مجبور است جمجمه را بشکافد تا راحتر بتواند تومور را از مغز خارج کند. جراحی کرانیوتومی برای درمان تومور مغزی یکی از این روش هاست که در آن جراح برای دسترسی به تومور بخشی از استخوان جمجمه را باز کرده و از این طریق اقدام به برداشتن تومور می کند.

جراحی تومور مغزی خوش خیم در حالت هوشیاری

متاسفانه برخی از تومورهای مغزی خوش خیم، در نواحی از مغز قرار گرفته اند که این نواحی، اعمال مهمی از بدن همچون تکلم و حرکت کردن را تحت کنترل خود قرار دارد. از طرف دیگر تعیین محل دقیق تومور و انجام عمل جراحی در چنین مکان هایی از ریسک بالایی برخوردار است و ممکن است بر توانایی حرکتی و گفتاری بیمار تاثیر بگذارد. به کمک روش جراحی تومور مغزی در حالت هوشیاری یا بدون بیهوشی، ریسک انجام چنین جراحی تا حد زیادی کاهش یافته و جراح با استفاده از این نوع جراحی جمجمه قادر است با تعیین محل دقیق تومور از آسیب زدن به مغز پیشگیری کند.