مراقبت های بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
نخاع که نقش پیام رسانی از مغز به سوی اندام ها را دارد از ناحیه پایین جمجمه تا انتهای کمر کشیده شده و توسط کانالی به نام کانال نخاعی و ستون فقرات محافظت می شود، ریشه های عصبی نخاع از درون کانال نخاعی به کل بدن انتشار می یابد. در صورتی که بنا به دلایلی همچون وارد شدن آسیب به مهره ها و دیسک ها، کانال نخاعی تحت فشار قرار بگیرد، ممکن است ریشه های عصبی نخاع نیز آسیب ببیند در این صورت دیگر قادر نیستند همچون سابق وظایف حسی و حرکتی خود را به درستی انجام دهند؛ به چنین بیماری ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی می گویند.
در اغلب موارد به کمک روش های درمانی کم تهاجمی میتوان به درمان این تنگی پرداخت اما در موارد شدید بیماری که درمان های کم تهاجمی تاثیری در روند بیماری ندارد در این صورت جهت پیشگیری از آسیب های وارد به ریشه های عصبی حتما باید جراحی تنگی کانال نخاعی انجام شود. اما انجام جراحی پایان راه نیست و بسیاری از بیماران که تحت عمل جراحی تنگی کانال نخاعی قرار گرفته اند تا مدت ها نیاز به حمایت و مراقبت دارد برای انجام فعالیت های روزانه دارند. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، انجام این جراحی را برای شما توصیه کرده است شما را به خواندن این مقاله دعوت می نمایم تا با اقداماتی لازم پس از جراحی تنگی کانال نخاعی، خطرات و عوارض این جراحی ها آشنا شوید.
اقدامات و مراقبت های لازم بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
در اکثر مواقع علائم تنگی کانال نخاعی را میتوان به کمک روش های غیرجراحی از بین برد و جراحی تنگی کانال نخاعی زمانی به افراد مبتلا توصیه می شود که از درمان های محافظه کارانه خسته شده اند و هنوز از دردهای ناتوان کننده رنج می برند. البته نوع جراحی تنگی کانال نخاعی بسته به علائم بیماری و سن بیمار متفاوت است و به روش های مختلفی از جمله لامینکتومی، لامینتومی، لامینوپلاستی، دیسککتومی و فیوژن ستون فقرات انجام می شود و هدف اصلی تمامی این روش های جراحی کم کردن فشار از روی نخاع، تسکین و بهبود درد بیمار می باشد. به طور معمول 4 تا 6 هفته بعد از عمل، فرد میتوانید به فعالیت‌های روتین زندگی خود برگردد. حتی در برخی افراد ممکن است تا یکسال طول بکشد تا بیمار به طور کامل به بهبودی برسد. و چون این عمل جزو عمل های سنگین و طولانی می باشد، به یکسری اقدامات و مراقبت ها نیاز دارد که شامل:
مراقبت از زخمها پس از جراحی تنگی کانال نخاعی
روزانه پانسمان های خود را تعویض کنید و برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، دست های خود را قبل از تمیز کردن زخم کاملا بشوید. تا 5 روز اول پس از عمل از حمام کردن خودداری کنید و پس از باز کردن پانسمان ها و کشیدن بخیه ها میتوانید در حمام، روی زخم را به آرامی با آب و صابون بشویید و سپس با حوله محل زخم را کاملا خشک کنید.
بستن کمربند طبی پس از جراحی تنگی کانال نخاعی
اینکه شما پس از جراحی تنگی کانال نخاعی، باید کمربند طبی ببنید یا خیر بستگی به نظر جراح مغز و ستون فقرات دارد. اما اغلب جراحان پس از جراحی به منظور ثابت نگه داشتن کمر و پیشگیری از وارد شدن ضربه در این دوران، استفاده از کمربند را به مدت یک الی دو هفته تجویز می کنند.
فیزیوتراپی پس از جراحی تنگی کانال نخاعی
در طی این مدت، لازم است که جلسات فیزیوتراپی به صورت منظم انجام شود تا بیمار شروع به حرکت کردن بکند و آموزش ببیند که چگونه حرکت صحیح را انجام دهد. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا بهترین نتیجه را از عمل جراحی ستون فقرات خود بگیرید. هدف از فیزیوتراپی پس از جراحی تنگی کانال نخاعی شامل کاهش فشار به مفاصل ها و تقویت ماهیچه ها، افزایش دامنه حرکتی و تسکین کمردرد های پس از عمل جراحی است. علاوه بر انجام حرکات کششی و حرکات ورزشی، فیزیوتراپیست گرمادرمانی و آب درمانی را جهت بهبود گردش خون به ماهیچه ها پیشنهاد می دهد.
کنترل درد پس از جراحی تنگی کانال نخاعی
اغلب افراد پس از بیهوش آمدن و از بین رفتن اثرات داروهای بیهوشی به دردهایی مبتلا هستند؛ البته شدت این دردها بسته به نوع عمل جراحی تنگی کانال نخاعی، سن و سلامت عمومی بیمار متفاوت است. از این رو جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات داروهای ضد درد و ضد التهاب را برای بیماران خود تجویز می کند. این داروها ممکن است بصورت خوراکی یا قرص و شربت باشد که در این صورت باید در وعده های منظم به بیمار داده شود. و یا ممکن است بصورت داروهای تزریقی باشد که معمولا در موقع درد پرستار مربوطه دارو را به بیمار تزریق می کند. و نوع دیگر داروهای ضد درد بصورت شیاف است که از ناحیه روده راست جذب بدن می شود. برحسب درد بیمار این سه حالت برای بیمار تجویز می شود در صورتی که بیمار درد شدیدی داشته باشد جهت تاثیر سریعتر دارو از داروهای تزریقی استفاده می شود. زیرا تاثیر مسکن های تزریقی سریعتر از دیگر روش ها است. البته آستانه درد در بیماران مختلف متفاوت است و ممکن است برخی افراد درد کمتری را پس از جراحی احساس کنند اما با این وجود ترجیح داده می شود قبل از آغاز شدن درد بیمار، داروهای مسکن مصرف شود زیرا کنترل درد در مراحل ابتدایی آسانتر است. از رایج ترین داروهای ضدالتهاب و تسکین دهنده درد می توان به ایبوپروفن و سلکوکسیب اشاره کرد. البته برخی پزشکان ممکن است استامینوفن، ترامادون و مرفین و پتیدین نیز تجویز نماید اما چون این گونه داروها جزو داروهای مخدر به حساب می آید و ممکن است برای بیمار وابستگی ایجاد کند در موارد خاص تجویز می شود. علاوه بر مصرف دارو در تسکین درد، از فیزیوتراپی و برنامه توانبخشی نیز به عنوان یکی از روش های کم خطرتر در کنترل درد استفاده کرد.
جدیدترین مقالات:
محدودیت ها پس از جراحی تنگی کانال نخاعی
بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی به مدت چهار الی شش هفته و یا حتی بیشتر نیاز است از انجام برخی کارها و فعالیت های خودداری کنید. این فعالیت ها شامل:
- خودداری از مالیدن پماد و لوسیون در محل زخم
- خودداری از بلند کردن و خم کردن و پیچاندن کمر
- امتناع از بالا و پایین رفتن از پله ها
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین
- پرهیز از انجام ورزش های سنگین و پر قدرت
- پرهیز از داشتن رابطه جنسی به مدت یک ماه پس از جراحی تنگی کانال نخاعی.
- خودداری از رانندگی و پس از این دوران نیز از رانندگی کردن به مدت طولانی بپرهیزد.
- خودداری از استعمال دخانیات و سیگار کشیدن در این دوران ؛ زیرا این مواد در روند بهبودی شما را به تاخیر می اندازد.
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
در صورت تجویز کمربند فقط در هنگام خوابیدن مجاز هستید کمربند خود را باز کنید. در صورتی که با رعایت موارد زیر همچنان به برخی عوارض و مشکلات برخوردید، حتما جراح ستون فقرات خود را در جریان بگذارید: این مشکلات شامل:
- تورم و قرمزی شدید در ناحیه جراحی
- ترشح مایع سفید یا سبز رنگ از محل جراحی
- درد و بی حسی در کمر و پاها
- بروز کمردرد شدید و غیر قابل کنترل
- ابتلا به تب و لرز همراه با استفراغ و حالت تهوع
- وارد شدن ضربه به محل جراحی
عوارض بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
حدود هشتاد درصد افراد پس از جراحی تنگی کانال نخاعی، نتایج مطلوبی از جراحی می گیرند و با کمترین خطر و عارضه به بهبودی کامل دست می یابند اما در این میان برخی بیماران هستند به دلایلی همچون بی تجربه بودن جراح مغز و اعصاب، بالا بودن سن بیمار و شدت بودن ضایعه تنگی کانال نخاعی ممکن است به عوارضی از قبیل موارد زیر مبتلا شوند:
بروز خونریزی در محل زخم
پزشکان چون بروز چنین عارضه ای را پس از جراحی احتمال می دهند از این رو قبل از جراحی از بیمار می خواهند که داروهای ضد انعقاد را به مدت چندین هفته قبل از جراحی قطع کنند. اما علاوه این مورد ممکن است در برخی مواقع علت خونریزی آسیب دیدن رگهای خونی در ناحیه نخاع باشد که در این صورت نیاز به اقدامات اساسی می باشد.
عفونت در محل جراحی
بروز عفونت در محل جراحی یکی از رایج ترین خطرات مربوط به انواع جراح است. از این رو اغلب پزشکان داروهای آنتی بیوتیک را به همین منظور تجویز می نمایند اما با این وجود ممکن است پس از جراحی تنگی کانال نخاعی بیمار به عفونت هایی مبتلا شود، در صورتی که عفونت از نوع بسیار عمیق باشد نیاز به توجه خاصی دارد زیرا ممکن است به عضلات و مهره های ستون فقرات سرایت کند.
آسیب به پرده و عصب نخاعی
ممکن است در حین جراحی تنگی کانال نخاعی، آسیبی به اعصاب و رشته های عصبی نخاع وارد شود. در صورتی که این آسیب دیدگی سطحی باشد خود به خود بهبودی خواهد یافت اما در مواردی که عصب به طور تصادفی قطع شود در این صورت ممکن با مشکلات و خطرات زیادی از جمله بی حسی و ضعف شدید در پاها همراه باشد.
جوش نخوردن صحیح مهره ها
در صورتی که پس از جراحی فیوژن ستون فقرات، مهره ها به درستی به یکدیگر جوش نخورند ممکن است بیمار با دردهای شدیدی در دست و پاهای خود مواجه شود. اگر این عارضه جزئی بوده و علائم شدیدی را برای بیمار ایجاد نکند در این صورت نیاز به اقدام اساسی نیست. اما در موارد شدید که بیمار درد شدیدی را احساس می کند باید مجدد جراحی انجام شود.