قطع نخاع و فلج اندام ها

قطع نخاع

طناب نخاعی در واقع مجموعه ای از عصب ها است که از مغز منشا گرفته تا انتهای کمر ادامه دارد. طناب نخاعی،سیگنال های عصبی را از مغز به دیگر نقاط بدن انتقال می دهد.در صورتی که آسیبی به ناحیه نخاع وارد شود در نتیجه موجب اختلال در انتقال پیام های عصبی و تغییرات دائمی در قدرت، احساس و عملکرد قسمتهای مختلف بدن مرتبط با ناحیه آسیب دیدگی میشود. در صورتی که شدت ضربه وارد شده بسیار شدید باشد و طناب نخاعی کاملا قطع شود در نتیجه کلیه عملکرد های فیزیکی بدن بیمار از کار می افتد و در این صورت ضایعه قطع نخاع رخ می دهد.

انواع فلج کامل نخاعی

در قطع نخاع کامل اندام های بیمار کاملا شل و بدون حرکت است ولی بعد از چند هفته تا چند ماه فلج بصورت سفت و اسپاستیک در می آید یعنی عضلات اندام فلج شده سفت و منقبض میشوند و به طوری که بیمار نمیتواند آنها را حرکت دهد دیگران هم نمیتوانند مفاصل اندام فلج را براحتی باز و بسته کنند.برحسب محل آسیب دیده، نوع فلج متفاوت می باشد که عبارتنداز:

کوادری پلژی

در صورتی که قطع نخاع در بالای مهره پنجم گردن ایجاد شده باشد فلج از نوع کوادری پلژی رخ می دهد که دراین حالت هم اندام های فوقانی و هم اندام های تحتانی دچار فلج می شوند.

پاراپلژی

درصورتی که قطع نخاع در زیرمهره اول کمر ایجاد شود و فقط اندام های تحتانی فلج می شوند. به این نوع فلج پاراپلژی می گویند.

دلایل شایع بروز قطع نخاع

قطع نخاع معمولا به دنبال شکستگی یا دررفتگی ستون مهره های کمر و گردن رخ می دهد. به دنبال این شکستگی ها فشار شدیدی به نخاع که درون مهره ها قرار دارد وارد می شود و این فشار در صورتی که خیلی شدید باشد باعث فلج در اندام ها می شود. که از مهم ترین عواملی که سبب بروز شکستگی یا دررفتگی ستون مهره ها می شود میتوان به :
تصادفات رانندگی
سقوط از ارتفاع و زمین خوردن
آسیب های ورزشی
وارد شده ضربه به ستون مهره ها در اثر اعمال خشونت باری همچون تیراندازی و ضربات چاقو
برخی اختلالات و بیماری های ستون فقرات از قبیل تومورهای نخاعی و التهاب نخاع

مراقبت از بیماران قطع نخاعی

بیماران قطع نخاعی نیاز به مراقبت هایی خاصی دارند که از مهم ترین مراقبت های افراد مبتلا به قطع نخاع عبارتنداز:

مراقبت از دستگاه ادراری و دفعی

فرد مبتلا به قطع نخاع کنترل ادراری و کنترل دفع مدفوع خود را از دست داده اند. برای کنترل ادرار، اغلب به این بیماران سوند ادراری زده می شود، بیمار و همرا هان بیمار باید یاد بگیرند چگونه از سوند استفاده کنند و روش استفاده آن به چه صورت می باشد. همچنین برای دفع مدفوع خود یکسری آموزش ها خاصی یاد می گیرند تا بتوانند تا حدودی برروی دفع خود نیز کنترل داشته باشند.

بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:

جراح مغز

مراقبت از پوست وپیشگیری از زخم بستر

این بیماران به دلیل عدم توانایی در حرکت دادن لگن و اندام های تحتانی و خوابیدن به مدت طولانی به پشت ، اغلب مبتلا به زخم بستر می شوند که پیشگیری از این زخمها بوسیله جابجا کردن مکرر بیمار واستفاده از تشک های مواج صورت می گیرد.

مراقبت از مفصل های بیمار قطع نخاعی

به این دلیل که مفصل اندام های فلج شده بطور ارادی حرکت نمی کند و مدت طولانی بی حرکت باقی می ماند، این افراد به شدت در معرض خطر ابتلا به خشکی و سفتی هستند. برای پیشگیری از این موضوع این بیماران باید بطور روزانه و هر روز چند بار تمام مفاصل اندام فلج شده توسط همراه بیمار حركت داده شود تا از خشك شدن آنها جلوگیری شود. این حركات توسط فیزیوتراپ به همراه بیمار آموزش داده میشود.