بیماری های مغزی آیا نوار مغز تومور را نشان می دهد
روش های تشخیصی متعددی برای تشخیص تومور وجود دارد که جراح مغز و اعصاب با بررسی هر یک از آن ها می تواند به نوع تومور پی ببرد. از مهم ترین روش ها برای تشخیص تومور، بررسی نوار مغزی، ام آر آی و در برخی مواقع بررسی آزمایش خون نیز به شناسایی تومور کمک می کند؛
شاید برای شما پیش آمده باشد، وقتی به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می کنید؛ زمانی که از دردهای موجود در مغز شکایت داشته باشید این متخصصین به شما می گوید که باید از مغزتان یک نوار مغزی بگیرد. زیرا جراح یا متخصص مغز و اعصاب از طریق امواج الکتریکی مغز حاصل از نوار مغزی، می تواند به تشخیص انواع ضایعه ها و بیماری های مغزی بپردازد.
اختلالات تشنجی و صرع، التهاب مغز، مشکلات حافظه و تومور مغزی از طریق نوار مغزی قابل تشخیص است. البته تشخیص دقیق ضایعه مغزی توسط ام آر آی و بیوپسی از مغز صورت می گیرد و نوار مغزی ابزار دقیقی برای تشخیص تومور مغزی نیست و پزشک مغز و اعصاب با استفاده از اختلالاتی که در تکانه های عصبی مغز ایجاد شده می تواند وجود تومور را حدس بزند. از آنجایی که اولین راه تشخیص بیماری های مغز، گرفتن نوار مغزی است و اغلب متخصصین مغز و اعصاب این دستگاه را در درون مطب خود دارند با این حال بسیاری از افراد از کاربردهای این روش خصوصا در تشخیص تومور اطلاعی ندارند که ما در این مقاله به بررسی کاربرد نوار مغزی در تشخیص تومور مغزی پرداخته ایم.
نوار مغزی چیست؟
نوار مغزی یا ثبت الکتریکی فعالیت ها و تحرکات مغز، آزمایشی است که در آن متخصص مغز و اعصاب با بررسی فعالیت های الکتریکی مغز به وجود بیماری مغزی پی می برد. البته از این روش برای تشخیص دقیق ضایعه یا تومور استفاده نمی شود و تنها به کمک این روش تشخیصی می توان یک اختلال در را مغز رد یا پذیرش کرد.
سلول های مغز برای اینکه به درستی کار کنند و تمام فعالیت های بدن را تحت کنترل خود قرار دهند دائما با هم در ارتباطند که این ارتباط از طریق فرستادن پالس های الکتریکی ایجاد می شود. در صورتی که اختلالی همچون تومور یا ضایعه ای در مغز رخ دهد در این صورت تمام اجزای مغز به راحتی نمی تواند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند از این رو مبنای تشخیص تومور یا یک بیماری مغزی از طریق نوار مغزی نیز بر همین ماهیت صورت می گیرد و متخصص مغز و اعصاب از تغییر اختلالاتی که در پالس ها یا پیام های مغز ایجاد شده به وجود ضایعه در مغز پی می برد.
از رایج ترین کاربردهای نوار مغزی شامل:
- اختلالات تشنجی و بیماری صرع
- آسیب های مغزی
- تومور مغزی
- التهاب و عفونت مغز
- مشکلات مربوط به خواب
- مشکلات مربوط ب حافظه
- سکته مغزی
همچنین از نوار مغزی برای کنترل فعالیت های الکتریکی مغز در زمان جراحی و فردی که در حالت کما قرار دارد نیز استفاده می شود.
نوار مغزی برای تشخیص بیماری مغزی چگونه انجام می شود؟
برای دستیابی به پالس ها و فعالیت های الکتریکی مغز از طریق نوار مغزی، الکترود هایی در ناحیه جمجمه بیمار قرار گرفته می شود. اطلاعات و پیام های مغز از طریق همین الکترود ثبت و اندازه گیری می شود؛ الکترود یک وسیله برای انتقال و هدایت جریان الکتریکی است که از هیچ گونه خطر و عوارضی همراه نیست و با شکل کاملا ایمن صورت می گیرد. مراحل انجام تست نوار مغز شامل:
برای انجام این تست پزشک متخصص مغز و اعصاب از بیمار می خواهد که دراز کشیده و سر خود را بالا بگیرد. برای وصل کردن الکترودها به جمجمه، پزشک ابتدا شروع به اندازه گیری سر می کند تا از این طریق قسمتهایی که نیاز به وصل کردن الکترود دارد با مداد مشخص شود. قبل از وصل کردن الکترودها به جمجمه، ابتدا منطقه ی که باید الکترود متصل شود باید کاملا تمیز شود.
الکترودها شبیه به دیسک هایی هستند که برای چسبیدن به جمجمه نیاز به ژل های مخصوص دارند. این الکترود ها از طریق ژل به طور کامل به جمجمه متصل می شود. پس از قرار گیری کامل الکترودها برروی جمجمه، زمان گرفتن تست آغاز می شود. پالس های الکتریکی مغز از طریق الکترود ها به دستگاه نوار مغزی فرستاده می شود. دستگاه یا ماشین ثبت نوار مغزی، پالس هایی الکتریکی را به الگوی بصری تبدیل می کند و در کامپیوتر مربوطه ذخیره می شود. در برخی مواقع پزشک متخصص ممکن است در حین انجام تست از بیمار بخواهد یکسری فعالیت های خاص مثل نفس کشیدن، نگاه کردن به یک محرک را انجام دهد.
مدت زمان انجام گرفتن نوار مغزی، 30الی60دقیقه است و پس از اتمام کار، الکترودها از ناحیه جمجمه بیمار گرفته می شود. خوشبختانه نوار مغزی، هیچ گونه خطری ندارد و یک تست کاملا ایمن و کم خطری است.
قبل از انجام نوار مغزی یکسری مراقبت و کارها لازم است که بیمار برای آماده شدن برای انجام این تست باید این کارها را انجام دهد:
-شستن موهای سر و امتناع از زدن هیچ گونه روغن یا ژل به موها
-خودداری از خوردن هرگونه کافیئن یکروز قبل از انجام تست
-در برخی مواقع پزشک ممکن است از شما بخواهد که کمتر بخوابید تا از این طریق میزان فعالیت های الکتریکی به طور کامل مشخص شود.
-در صورتی که از داروی خاصی استفاده می کنید حتما پزشک خود را درجریان بگذارید.
آیا تومور مغزی با نوار مغز مشخص می شود؟
تومور و ضایعه های مغزی به هیچ عنوان از طریق نوار مغزی قابل مشاهده نیست زیرا نوار مغزی یک تست است که نتیجه آن با الگوهای موجی قابل تشخیص است و متخصص مغز و اعصاب با استفاده از الگویهای ایجاد شده در صفحه مانیتور، به وجود یک ضایعه در مغز مشکوک می شود. اما با این وجود اولین راه تشخیص تومور، گرفتن نوار مغزی است. البته به کمک این روش نمی توان ضایعه را به کامل مشاهده کرد و تنها با پالس ها و فعالیت های الکتریکی نامنظم تشخیص انجام می شود و مشاهده تومور به کمک تصاویر ام آر آی صورت می گیرد. در صورتی که پزشک متخصص از طریق نوار مغزی به وجود ضایعه یا توموری در مغز مشکوک شود در این صورت از بیمار می خواهد که ام آر آی را انجام دهد.
سوالی که در این قسمت مطرح می شود این است با استفاده الگوهای مواج نمایش داده شده چگونه ثبت و بررسی می شوند؛ در طی انجام تست نوار مغزی، پالس ها و پیام های مغز از طریق مغز به الکترود ها فرستاده می شود. از این رو متخصص مغز و اعصاب تنها بر همین مبنا به تشخیص بیماری مغزی می پردازد. فرد سالمی که نوار مغزی نرمالی دارد، نتیجه آزمون وی از الگوی منظمی پیروی می کند. اما فردی که به مشکل مغزی دچار است الگوی نمایش داده شده بسیار نامنظم است و متخصص مغز و اعصاب از این طریق به وجود مشکل پی می برد.
راههای تشخیص تومور مغزی
خوشبتانه بیماری تومور مغزی جزو بیماری هاست که قابل تشخیص است و متخصص مغز و اعصاب با روش های متنوعی به تشخیص تومور می پردازد. از جمله روش های تشخیص تومور مغزی می توان به:
معاینه عصبی بیمار
معاینه عصبی از طریق بررسی بینایی، شنوایی، هوشیاری و قدرت عضلانی بیمار صورت می گیرد زیرا تمامی اجزای بدن خصوصا قدرت بینایی به دلیل تحت فشار قرار گرفتن تومور، تحت تاثیر قرار می گیرد.
بررسی نوار مغزی
نوار مغزی تومور را نشان نمی دهد اما به دلیل اختلالاتی که تومورها در مغز به وجود می آورد؛ این اختلالات از طریق پالس های الکتریکی مغز مشخص است از این رو قبل از انجام ام آر آی و دیگر روش های تصویربرداری، ممکن است متخصص مغز و اعصاب به بیمار پیشنهاد دهد یک نوار مغزی از سر بگیرد.
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
تصویربرداری ام آر آی
مشاهده کامل ضایعه یا تومور مغزی از طریق تصاویر ام آر آی صورت می گیرد. MRIدستگاه بزرگی هستند که مجهز به آهنربای قوی است که این آهنربا به کامپیوتری متصل است. تصویربرداری ام آر آی روش ایمن و بی خطری است که به راحتی انجام می شود اما در برخی مواقع به دلیل مشاهده دقیق محل تومور ممکن است از ماده حاجب که این ماده از طریق بازوها و دست ها به بدن منتقل می شود، انجام شود که این روش ممکن است با خطراتی همراه باشد.
جدیدترین مقالات:
تصویر برداری سی تی اسکن
تصویربرداری سی تی اسکن از طریق اشعه ایکس صورت می گیرد در این روش نیز ممکن است از ماده حاجب برای دستیابی به تصاویر دقیق تر از مغز، استفاده شود. از آنجایی که در روش سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می شود در این صورت عموما با خطراتی همراه است و برای کودکان و افراد حساس به اشعه ایکس این روش انجام نمی شود.
نمونه برداری از مایع مغزی و نخاعی
نمونه برداری از مغز و مایع مغزی و نخاعی بعد از مشاهده تومور در تصاویر ام آر آی و سی تی اسکن انجام می شود و در طی آن جراح مغز و اعصاب قبل از انجام جراحی مغز و از طریق سوزنی بلند اقدام به برداشتن مایع از ناحیه پایینی ستون فقرات می کند. تعیین دقیق نوع تومور مغزی نیز از طریق نمونه برداری یا بیوپسی مغز انجام می شود.